Κουρκουμάς

Η ονομασία του καρυκεύματος κουρκουμάς (φυτό curcuma longa) ή turmeric στα αγγλικά, προέρχεται από την αραβική λέξη kurkum που σημαίνει σαφράν – κρόκος. Στην μαγειρική χρησιμοποιείται συχνά σε φαγητά όπως πιάτα με ρύζι, κοτόπουλο , όσπρια για να αρωματίζει αλλά και για να προσφέρει χρώμα στα πιάτα.

Η γεύση του κουρκουμά είναι κάπως έντονη,  μοιάζει με τη γεύση του τζίντζερ και δίνει χρώμα στη μουστάρδα.
Αναφέρεται συχνά ότι είναι ένα από τα πιο ισχυρά αντιφλεγμονώδη καθώς το συστατικό του που είναι η κουρκουμίνη συνδέεται με ανάλογη δράση της κορτιζόνης.
Οι κύριες θεραπευτικές του ιδιότητες είναι ότι μειώνει τη χοληστερίνη, τα επίπεδα ζαχάρου ενισχύοντας την άμυνα του οργανισμού.

Λαϊκή ιατρική και παραδοσιακές χρήσεις

Στην Ινδία, ο κουρκουμάς έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά ως θεραπεία για το στομάχι, τις παθήσεις του ήπατος και τοπικά για τη θεραπεία πληγών, λόγω των αντιμικροβιακών του ιδιοτήτων. Στο Αγιουρβεδικό ιατρικό σύστημα ο κουρκουμάς έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για ένα μεγάλο φάσμα ασθενειών και παθήσεων συμπεριλαμβανομένων εκείνων του δέρματος, του πνεύμονα, του γαστρεντερικού συστήματος και για τους πόνους, τις πληγές, τα διαστρέμματα και τις διαταραχές του ήπατος.
Το Haldidoodhείναι ένα ζεστό γάλα με σκόνη κουρκουμά που παρασκευάζεται στην Ινδία ως σπιτική θεραπεία σε περιπτώσεις πυρετού. Μια πάστα κουρκουμά χρησιμοποιείται επίσης στην Ινδία ως αντισηπτικό σε ανοιχτές πληγές, ενώ το chunholud, κουρκουμάς με ασβεστόνερο είναι η παραδοσιακή σπιτική συνταγή για την αιμορραγία. Στην κινέζικη ιατρική έχει χρησιμοποιηθεί κυρίως για τη θεραπεία των μολύνσεων και ως αντισηπτικό.
Ο κουρκουμάς θεωρείται ως ιερό μπαχαρικό στην Ινδία και σημαντικό στοιχείο των θρησκευτικών τελετών για χιλιετίες. Χρησιμοποιείται και σήμερα ως μέρος των παραδόσεων και κυρίως στις τελετές του γάμου. Οι ρόμπες των βουδιστών μοναχών ήταν παραδοσιακά βαμμένες με κίτρινη χρωστική ουσία από τον κουρκουμά. Λόγω του κίτρινου-πορτοκαλί χρώματός του, ο κουρκουμάς συνδέεται με τον ήλιο, τον Βίσνου στη μυθολογία του Ινδουισμού. Το κίτρινο είναι το χρώμα του τσάκρα του ηλιακού πλέγματος, το οποίο στην παραδοσιακή ινδική ιατρική είναι το ενεργειακό κέντρο που σχετίζεται με το μεταβολισμό και το πεπτικό σύστημα.

Οφέλη για την υγεία

Η σύγχρονη δυτική ιατρική έρευνα έχει να επιδείξει σημαντικά μέχρι τώρα αποτελέσματα για τη θετική επίδραση του κουρκουμά στη συνολική υγεία, αλλά και τις συγκεκριμένες παθήσεις και ασθένειες επιβεβαιώνοντας τη σοφία των λαών της Ανατολής. Οι περισσότερες έρευνες αφορούν την φαρμακολογική ουσία του κουρκουμά, την κουρκουμίνη, το ισχυρό αντιοξειδωτικό που καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες. Τα κυριότερα οφέλη του κουρκουμά στον οργανισμό είναι οι αντιφλεγμονώδεις, αντιμικροβιακές και αντικαρκινικές του ιδιότητες, η βελτίωση της λειτουργίας του ήπατος και του εντέρου και η ενεργοποίηση του παγκρέατος. Ο κουρκουμάς θεωρείται ένα άριστο φυσικό παυσίπονο.

Ένα ασφαλές αντιφλεγμονώδες και αντιοξειδωτικό

Το πτητικό κλάσμα του ελαίου του κουρκουμά έχει δείξει σημαντική αντιφλεγμονώδη δράση σε μια σειρά πειραμάτων, ενώ ακόμα πιο ισχυρή δράση έχει δείξει η ουσία που δίνει το χρώμα στον κουρκουμά, η κουρκουμίνη. Σε πολλές μελέτες η κουρκουμίνη έχει αντίστοιχη δράση με αντιφλεγμονώδη φάρμακα (όπως το Motrin). Σε αντίθεση όμως με αυτά που συνδέονται με μια σειρά παρενεργειών, η κουρκουμίνη δεν είναι τοξική και δεν έχει παρενέργειες. Η αποδεδειγμένη ικανότητα της κουρκουμίνης να μειώνει τις φλεγμονές τη συνδέουν με τη θεραπεία μιας πληθώρας παθήσεων, αφού είναι πλέον γνωστή η σχέση χρόνιων φλεγμονών, κακής υγείας και σύγχρονων ασθενειών. Με τις ίδιες ασθένειες συνδέονται και οι ελεύθερες ρίζες, που προκαλούν βλάβες στο DNAκαι σχετίζονται με παθήσεις όπως ο καρκίνος, η αθηροσκλήρωση, οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Η κουρκουμίνη αναχαιτίζει την ανάπτυξη ορισμένων φλεγμονωδών παραγόντων εμποδίζοντας την ανάπτυξη αυτών των ασθενειών.

Μειώνει τον πόνο της αρθρίτιδας

Οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του κουρκουμά, τον καθιστούν μια εξαιρετική θεραπεία για την οστεοαρθρίτιδα και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Πάσχοντες από ρευματοειδή αρθρίτιδα που έκαναν τακτική χρήση του κουρκουμά σημείωσαν χαμηλότερα επίπεδα πόνου και φλεγμονής γύρω από τις αρθρώσεις τους με αποτέλεσμα τη βελτίωση της κίνησης και τη μείωση της δυσκαμψίας (Chandran & Goel at Nirmala Medical Center, Kerala).

Παυσίπονο και αντισηπτικό

Ο κουρκουμάς είναι ένα φυσικό παυσίπονο που εμφανίζει εκτός από αντιφλεγμονώδεις και αντισηπτικές και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Περιέχει τους φυσικούς αναστολείς COX, που συναντάμε και στα παυσίπονα. Θεωρείται ότι τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και όταν εφαρμόζεται σε πληγές, μειώνει τον πόνο και εξοντώνει τα μικρόβια.

Καθαρίζει το συκώτι

Σε επιστημονικό πείραμα με πειραματόζωα που έλαβαν κουρκουμά αυξήθηκαν τα ένζυμα που χρειάζονται για την αποτοξίνωση του συκωτιού. Ταυτόχρονα, ο κουρκουμάς αναχαιτίζει τη λειτουργία του ενζύμου που μετατρέπει τις περιβαλλοντικές τοξίνες σε καρκινικούς όγκους στο συκώτι, ενώ μπορεί να απενεργοποιεί τους καρκινογόνους παράγοντες που φέρνει το κάπνισμα.

Αντικαρκινικές ιδιότητες

Ένα από τα πιο σημαντικά οφέλη για την υγεία, είναι η αντικαρκινική δράση του κουρκουμά σε μια ποικιλία τύπων καρκίνου. Εκτός από την προληπτική του δράση, σε εργαστηριακά πειράματα, ο κουρκουμάς έχει αποδειχθεί ότι επιβραδύνει ή αναστέλλει την εξέλιξη πολλών τύπων καρκίνου και βοηθά το σώμα να καταστρέψει μεταλλαγμένα καρκινικά κύτταρα. Μελέτες και πειράματα σε ζώα έχουν συνδέσει την κατανάλωση κουρκουμά με χαμηλότερα ποσοστά καρκίνου του μαστού, του προστάτη, του δέρματος και του παχέως εντέρου. Χαρακτηριστικά, ο Δρ. Bharat Aggarwal, ίσως ο πιο σημαντικός ειδικός του κουρκουμά στον κόσμο, ο οποίος επιβλέπει, διεξάγει και αναλύει έρευνες στο University of Texas MD Anderson Cancer Center στο Χιούστον του Τέξας, αναφέρει: «κανένας τύπος καρκίνου, σύμφωνα με τις γνώσεις μου, δεν έχει βρεθεί μέχρι τώρα που να μην επηρεάζεται από την κουρκουμίνη».

Υγεία του Εγκεφάλου

Μια σειρά επιστημονικών μελετών έχουν ασχοληθεί με την επίδραση του κουρκουμά στην υγεία του εγκεφάλου και ιδιαίτερα στη νόσο του Alzheimer. Υπάρχει μια μικρή συχνότητα εμφάνισης της νόσου Alzheimer στους ηλικιωμένους της Ινδίας, όπου η κατανάλωση κουρκουμά είναι υψηλή. Το στοιχείο αυτό έχουν επιβεβαιώσει και αντίστοιχα πειράματα σε πειραματόζωα. Θεωρείται ότι η κουρκουμίνη παίζει σημαντικό ρόλο στη διατάραξη μιας βασικής πρωτεΐνης που συμβάλλει στο σχηματισμό της νόσου Alzheimer.

Έλεγχος του διαβήτη

Ο κουρκουμάς βοηθά στη θεραπεία του διαβήτη, βοηθώντας στην εξισορρόπηση των επιπέδων της ινσουλίνης. Βελτιώνει τον έλεγχο της γλυκόζης και αυξάνει την επίδραση των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του διαβήτη (γι αυτό η χρήση του σε ασθενείς που λαμβάνουν συνταγογραφούμενα φάρμακα θα πρέπει να γίνεται με προσοχή). Η συχνή χρήση του κουρκουμά βοηθά στη μείωσης της αντίστασης στην ινσουλίνη και μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2. Ωστόσο όταν συνδυάζεται με ισχυρά φάρμακα, ο κουρκουμάς μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία (χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα).

Μείωση της χοληστερίνης

Η κουρκουμίνη, σύμφωνα με εργαστηριακά πειράματα, μειώνει τη χοληστερόλη και τη συσσώρευση της LDL(κακή χοληστερόλη) στα αιμοφόρα αγγεία. Ως αποτέλεσμα, σταματά τη συσσώρευση της πλάκας (αθηροσκλήρυνση), που μπορεί να μπλοκάρει τις αρτηρίες και να προκαλέσει καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια.

Πεπτικά προβλήματα

Ο κουρκουμάς και συγκεκριμένα η κουρκουμίνη διεγείρει την παραγωγή χολής στη χοληδόχο κύστη, βελτιώνοντας την πέψη. Σύμφωνα με επιστημονικές παραδοχές, ο κουρκουμάς βοηθά σε περιπτώσεις δυσπεψίας, φουσκώματος και αερίων.

Κρυολόγημα και γρίπη

Ο κουρκουμάς με τις αντιβακτηριακές, αντιι-ικές και αντιμυκητιακές του ιδιότητες βοηθά τον οργανισμό να αντιμετωπίσει τα κρυολογήματα, τον βήχα και τη γρίπη. Ταυτόχρονα, λόγω μιας ουσίας γνωστής ως λιποπολυσακχαρίτη που περιέχει, τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού. Ένα ισχυρό ανοσοποιητικό μειώνει τη πιθανότητα νόσησης από κρυολόγημα, βήχα και γρίπη.

Δερματικές παθήσεις

Ο κουρκουμάς έχει ευεργετική επίδραση στη θεραπεία της ψωρίασης, του εκζέματος, τη ακμής και άλλων φλεγμονωδών καταστάσεων του δέρματος. Ένα κόψιμο ή ένα ελαφρύ έγκαυμά μπορεί να επουλωθεί γρηγορότερα με την εφαρμογή σκόνης κουρκουμάς στην πληγείσα περιοχή. Ταυτόχρονα, λόγω της αντιοξειδωτικής του δράσεις χρησιμοποιείται σε πολλές θεραπείες αντιγήρανσης και για τα προβλήματα αποχρωματισμού του δέρματος.

Ο κουρκουμάς θεωρείται ότι έχει ευεργετική επίδραση και σε πονοκεφάλους, γεροντικό καταρράκτη, βρογχίτιδα, ινομυαλγία, πυρετό, προβλήματα εμμήνου ρύσεως, αϋπνία, κατάθλιψη, κατακράτηση υγρών, προβλήματα των νεφρών, απώλεια βάρους.

Προσοχή: Οι ασθενείς με διαβήτη ή πέτρες στη χολή ή άτομα που λαμβάνουν συνταγογραφούμενα φάρμακα και οι έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες δεν πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα κουρκουμίνης χωρίς τη συγκατάθεση του γιατρού.

Δείτε πληροφορίες για περισσότερα μπαχαρικά εδώ